Kudüs şehrinin tarihi sur duvarlarını Kanuni Sultan Süleyman yaptırdı.
-Mescidi Aksa’nın dış duvarlarındaki mavi çiniler de Osmanlı eseridir.
-Kudüs’ün içindeki çok sayıda vakıf eseri dini yapı için Osmanlı ülkesinin kaynakları seferber edilmiştir.
-Osmanlı 1918 yılı içinde Filistin7i terk ederken geride tarihin hatırası çok sayıda tarihi yapı bırakmıştır.
Osmanlılar bütün Filistin şehirlerindeki ve özellikle el-Halil kentindeki kutsal yerlere ayrı bir önem vermişlerdir. Türkler'in Kudüs olarak adlandırdıkları Beytu'l-Makdis'in ise ayrı bir yeri olmuş ve gösterilen özenden en büyük payı burası almıştır. Kutsal Mescid-i Aksa'yı ve Kubbetu's-Sahra'yı Osmanlılar onarmış ve çevresine o sağlam kaleyi inşâ etmişlerdir.
OSMANLI ESERLERİ
Bunun yanı sıra oranın etrafındaki medreseleri, zaviyeleri, tekkeleri, çarşıları ve hanları tamir etmişlerdir. 1534 yılında, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Kudüs'ün etrafına 4200 m uzunluğundaki sur inşa edilmiştir. Bu surun Mescid-i Aksa ve Kubbetu's-Sahra duvarlarından itibaren uzunluğu 600 m 'yi bulmaktadır. Yüksekliği bazı yerlerde 30 m 'ye kadar ulaşır. Üst kısmın genişliği askerlerin üzerinde yürüyebileceği şekilde 2 m 'dir. Bu surun yaklaşık 10 kapısı ve çok sayıda burcu vardır.
Osmanlılar Hac yollarına da önem vermiş, bu yollar üzerinde çok sayıda konaklama yeri ve Kudüs'ün güneyinde bulunan Kanuni Sultan Süleyman çeşmeleri gibi çeşmeler açmışlardır. Bu çeşmelerden hacılar hâlâ istifade etmektedirler.
Osmanlılar'ın bıraktığı eserlerin tümünü burada sıralamamız mümkün değildir. Burada sadece Kudüs suru içinde ve 1 km2'lik bir alan üzerinde bulunanlar ise da şunlardır:
Kudüs tarihçisi Muciruddin el-Hanbeli Türbesi (1520), El-Ervâh (Ruhlar) Kubbesi, Hızır Kubbesi, Kırmızı Minâre, Sultan Hamamı (Günümüzde Süryâniler kilisesinin bir bölümünü oluşturmaktadır), Davud Peygamber Türbesi (Davud Peygamber kapısının 150 m . güneyindedir) (1523), Mahkeme Kapısı Sebili (Çeşmesi) (Kasım Paşa Sebili) (1526), Kudüs Kalesi Minâresi (1531) (1655 yılında onarımı yapılmıştır), Sultan Bereketi Sebili (1536), Vâd Yolu Sebili (1536), Silsile Kapısı Sebili (1536), El-Atem Kapısı Sebili (1536), Süleymân Sebili Kıraathanesi (1536), Nâzır Kapısı Sebili (1536).
Osmanlıların (1530-1537) Yılları Arasında İnşâ Etmiş Oldukları Surlar, Kapılar ve Burçlar:
El-Amud Kapısı (Dımeşk Kapısı) (Yeniden inşâ edildiği târih:1537), Sâhire Kapısı (1537), Laklak Burcu (1538), Siti Meryem Kapısı (1538), El-Halil Kapısı (Yafa kapısı) (1538), Peygamber Davud (a.s.) Kapısı (1538), Kibrit Burcu (1540), Mağribliler Kapısı (Zebel Kapısı) (1540), Bayram Çavuş Kulesi (1540), Bayram Çavuş Medresesi (1540), Haseki Sultan (1551), Mevleviye Camisi (1586), Muhammed Ağa Halvethânesi (1587), Nakşibendiler (Özbekiler) Zâviyesi (1616), Afganiler Zâviyesi (1630), Ali Paşa Mihrabı (1637), Yusuf Ağa Kubbesi (1681), Çorbacı Sebili Camisi (1685), Peygamber Mescidi (Hızır Namazgâhı, diğer adıyla Bahbah Kubbesi.) (1700), Şeyh Bedir Sebili (1740), Et-Tin (toprak) Kıraathanesi (1734), İzz Evi, (1790), Sultân Mahmud Eyvânı (1808), Esbât Kapısı (Harem) (1808), Veliyyullah Ebu Medyen Zaviyesi (Mağribliler zaviyesi) (1852).
Yapılış Tarihleri Bilinmeyen Osmanlı Eserleri:
Disi Camisi, Ömeri Safir Camisi, Mus'ab Camisi, Han Sultan Camisi, Ebu Bekir Sıddık Camisi, Osman bin Affan Camisi, Suveyka Allun Camisi, Burak Camisi, Şeyh Reyhân Camisi, Şeyh Mekki Türbesi, Şeyh Hasan Türbesi, Hz. Süleymân (a.s.) Efendimizin Makâmı ve Camisi, El-Halil Kapısı Kabirleri, Attarlar Çarşısı Sebili, Zeytinyağı Hânı Sebili, Dercu'l-Vâd Sebili, Dercu Hitta Sebili, Dâri Şeref, Çok Sayıda Köprü, Çok Sayıda Çarşı..
Bütün bu eserler sadece Kudüs şehrinde ve onun surları içinde kalan alan üzerinde bulunmaktadır. Üstelik bu şehir Filistin şehirlerinin en büyüğü değildir. Filistin şehirlerinin çoğunu buna kıyaslamak mümkündür.
Yazılı metinlerin kaynağı: “www.BARBAROS.com”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder