-Atatürk, İngilizlerin 1937 yılında Filistin’de Yahudi Devleti kurulmasını amaçlayan Peel Komisyon raporunu duydu ve isyan etti.
-Yahudilere devlet kurulmasına izin verilmesi ve Kudüs’ün elden gitmesi halinde savaş açacağı açıklamasını yaptı.
Aradan yıllar geçmişti…Osmanlı’nın yıllar süren savaşlar sonrası parçalanması paylaşılması…Yaşanan acılar ve gözyaşları…Ve arkasından Osmanlı’nın külleri üzerinden doğan Türkiye Devleti ve o’nun kurucusu Gazi Mustafa Kemal’in liderliğinde geçen yıllar…
1937 yılı Temmuz ayı içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin oturumunda Filistin sorunu gündeme geldi. İngiliz manda yönetimi altında bulunan Filistin’de Araplar ve Yahudiler arasında sürüp giden çatışmalar, kanlı olaylar sonrası İngiltere Devleti’nin bölgeye gönderdiği Lord Peel’in hazırlamış olduğu Filistin’i Araplar ve Yahudiler arasında paylaşımını esas alan plan uygulanmak isteniyordu. Türkiye Devleti’nin “Matbuat Umum Müdürlüğü” başlığı altında yazılı olan belgenin üzerinde
“Bombay Chronicle 27-7-1937
Filistin’e El Sürülemez
Kemal Paşa Avrupa’ya ihtar ediyor:
Türkler mukaddes topraklarda yabancı hakimiyetine tahammül etmeyeceklerdir” yazısı vardı.
Hindistan’da İngilizce olarak yayınlanan Bombay Chronicle gazetesi, Kemal Atatürk’ün TBMM’de yaptığı bir konuşmaya dayanarak devletin resmi yayın organı özelliğindeki Hakimiyeti milliye gazetesindeki kaynak göstererek hazırlamıştı haberi. Türk diplomatları Hindistan’da bölge Müslümanlarının çıkarmış olduğu gazete haberinin kopyasını alarak Ankara’ya ulaştırmışlar ve Kemal Atatürk ile ilgili belgeler dosyası içine yerleştirmişlerdi.
Atatürk, yıllar önce Osmanlı ordusunun bozulması ile sonuçlanan ve kendisinin de yer aldığı savaşlar sonrası yüz binlerce askerini kaybettiği Filistin yöresindeki yeni yapılanma ile ilgileniyor ve görüşlerini açıklıyordu. Bahsi geçen gazete haberinde Atatürk’e atfen verilen bilgiler aşağıdadır:
“Arapların Avrupa siyasetine nüfuz edemeyip bu sözde istiklal kelimesine inandıkları ve bu uğurda Arap memleketlerini Avrupa emperyalizmine esir kıldıkları çok şayanı teessüftür. Arapların arasında mevcut olan karışıklığa ve hoşnutsuzluğu kimse bizim kadar bilemez. Biz vakıa birkaç sene Araplardan uzak kaldık.Fakat şimdi kendimize kafi derecede güvenip ve kudretimizi bildiğimiz için İslamiyetin mukaddes yerlerini Musevilerin ve Hristiyanların nüfuzunun altına girmesine mani olacağız. Binaenaleyh şunu söylemek istiyoruz ki buraların Avrupa emperyalizminin oyun sahası olmasına müsaade etmeyeceğiz. Biz şimdiye kadar dinsiz ve islamiyete lakayt olmakla ittiham edildik.Fakat bu ittihamlara rağmen peygamberin son arzusunu yani mukaddes toprakların daima İslam hakimiyetinde kalmasını temin için kanımızı dökmeye hazırız.Cedlerimizin Selahattin’in idaresi altında, uğrunda hristiyanlarla mücadele ettikleri topraklarda yabancı hakimiyet ve nüfuzunun tahtında bulunmasına müsaade etmeyeceğimizi beyan edecek bugün , Allahın inayeti ile kuvvetliyiz. Avrupa bu mukaddes yerleri temellük etmek (sahibi olmak) için yapacağı ilk adımda bütün İslam aleminin ayaklanıp icraata geçeceğine şüphem yoktur” (1).
FİLİSTİN’İ PAYLAŞIM HARİTASINDA NELER VARDI
Türkiye Devleti’nin Başkanı Atatürk’ü bu kadar kızdıran Filistin sorunun perde arkasında yaşanan siyasi ve diplomasi olayları ne olabilirdi? İngiltere manda yönetimi askeri işgal altındu bulundurduğu Filistin topraklarında Araplar ve Yahudiler arasında sürüp giden çatışmaların önlenmesi için her iki tarafın da razı olacağı bir toprak paylaşımı ve göç olayının esaslarını belirlemek istemişti. Filistin’de “Arap Devleti” kurul Hristiyanlık, Yahudilik ve İslamiyetin kutsal kenti Kudüs ve civarı İngiliz manda yönetimi altında ama uluslar arası garanti altında olacak. Kudüs’ten Batıya doğru dar bir koridor açılarak Akdeniz ile bağlantı kurulacaktı. Galile gölü ve bakısında kalan Hayfa ve biraz daha güneye sarkan Telaviv bölgesinde Yahudi Devleti kuruluyordu. Diğer topraklarda Araplara bırakılıyordu. İngiliz Parlamentosu tarafından görevlendirilen Lord Pell, Filistin’deki Haim Weizman başta olmak üzere Yahudi siyasi önderlerle görüşmüş, Kudüs müftüsü başta olmak üzere Arap siyasi liderlerinin de görüşlerini almıştı.
Ataütürk’ün Lord Peel’in Filistin’i paylaşım planına bu kadar sert tepki göstermesinin asıl sebebi ise İngiltere Parlamentosunda yapılan gizli oturumlarda Atatürk’ün kurtuluş savaşından sonra izlemiş olduğu Türkiye ve Yunanistan arasındaki “göç ve mübadele anlaşmasının” bir benzerinin Filistin’e de uygulanmak istenmesiydi. Mübadele anlaşması çerçevesinde Türkiye’den 1.3 bin Yunanlı ile çoğunluğu Selanik yöresinde yaşayan 400 bin civarında Türk yurttaşı karşılıklı göç etmişlerdi. Ve İngiltere o yıllarda bu mübadele anlaşması ve uygulamasını desteklemişti. Şimdi de Filistin’de benzer bir uygulama yapılabilirdi. Ancak Peel planına göre Yahudilere verilecek topraklarda yaşayan Arapların topraklarını en kısa sürede satmaları isteniyordu. Ana hatları ile Yahudi topraklarından 225 bin Arap göç edecek, bunun karşılığı olarak da sadece 1.250 Yahudi topraklarını terk edecekti(2). Atatürk İngiltere’nin Lord Peel eliyle hazırlattığı planın İslam dünyasının manevi onurunun ayaklar altına alınmasını öncelikle fark etmiş ve gerekirse “Batılı emperyalistlere ve işbirlikçilerine karşı topluca savaş açabileceği” uyarısında bulunmuş, bu konuda kararlılık göstererek restini bile çekmişti.
Atatürk’ün İngiltere Filistin konusunda çektiği rest 1937 yılına denk geliyordu. Ve ertesi 1938 yılında Atatürk hayatta değildi. Yıllar sonra 1948 yılında İngilizler Filistin’den çekilirken İsrail Devleti kurulduğunda ilk tanıyanlar arasında Türkiye’de vardı. Bütün bu gelişmelere rağmen Atatürk’ün 1937 yılında Filistin sorunundan dolayı İngiltere’ye çektiği rest belgesi Cumhurbaşkanlığı Arşivinde tozlu raflar arasında üzeri kapalı olarak kaldı… Taa ki 2000’li yılların başlarında adı geçen dosyanın ipleri çözülünceye ve okunarak ortaya çıkıncaya kadar.
1.Belgenin aslı Türkiye Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, İçişleri Bakanlığı, Matbuat Umum Müdürlüğü, 030-10-266-793-25’no’lu dosyada bulunmaktadır.
2. From Wikipedia, Peel Comission-1937; Main Source : "Report of the Palestine Royal Commission, presented by the Secretary of State for the Colonies to the United Kingdom Parliament by Command of His Britannic Majesty (July 1937)"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder